Τί είναι το αυχενικό σύνδρομο?

Ο όρος αυχενικό σύνδρομο περιλαμβάνει διάφορες παθήσεις που αφορούν το   αυχενικό τμήμα της σπονδυλικής στήλης και εκδηλώνονται με κάποια ενόχληση ή συνδυασμό συμπτωμάτων στην περιοχή του αυχένα. Η λέξη κλειδί εδώ είναι το σύνδρομο, λέξη που στην ιατρική χρησιμοποιείται για να τονίσει ότι το πρόβλημα μπορεί να οφείλεται σε διαφορετικά αίτια. Επομένως κάθε πόνος στον αυχένα δεν είναι πάντα ένα απλό μυϊκό πρόβλημα, αλλά και δεν οφείλεται πάντα σε μία κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου ή κάποιο σοβαρότερο

Ποια είναι τα συχνότερα συμπτώματα?

Τα συχνότερα συμπτώματα του αυχενικού συνδρόμου είναι ο πόνος και η δυσκολία στην κίνηση στον αυχένα. Ο πόνος συχνά  εντοπίζεται στην οπίσθια πλευρά του αυχένα αλλά μπορεί και να επεκτείνεται και στην πρόσθια πλευρά. Επίσης συχνά επεκτείνεται στην περιοχή του ώμου ή και σε ολόκληρο το άνω άκρο, αλλά και στην πλάτη. Μερικές φορές μπορεί να συνδυάζεται με πονοκέφαλο, ζαλάδες, ίλλιγγο και με μούδιασμα στα δάχτυλα ή και μυϊκή αδυναμία στο άνω άκρο.

Ποια είναι τα συχνότερα αίτια?

Το μακράν συχνότερο αίτιο του αυχενικού συνδρόμου αποτελεί η κόπωση των μυών του αυχένα στη δουλειά ή ο τραυματισμός τους στα πλαίσια κάποιας αθλητικής δραστηριότητας ή ενός ατυχήματος (τροχαίο). Ένα αυχενικό άλγος όμως μπορεί να οφείλεται και σε πιο σοβαρά αίτια όπως η εκφύλιση των αυχενικών σπονδύλων και δίσκων (αρθροπάθεια/ δισκοπάθεια) ή η πρόπτωση/ κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου.

Υπάρχει όμως και η περίπτωση η αιτία του πόνου να είναι εντελώς διαφορετική, για παράδειγμα να οφείλεται σε κάποιο πρόβλημα του ώμου, η να αποτελεί αντανάκλαση από προβλήματα στο θώρακα (πνευμονικά ή καρδιακά προβλήματα). Επίσης συχνά τα συμπτώματα οφείλονται σε ημικρανία παθήσεις του αυτιού (λαβύρινθος). Τέλος αυχενικός πόνος μπορεί να εμφανιστεί σε περιπτώσεις προβλημάτων του λάρυγγα και του οισοφάγου και σπάνια σε συγκεκριμένες μορφές καρκίνου.

Πότε πρέπει να πάω στον ιατρό?

Δεν είναι απαραίτητο να επισκεφτείτε τον ιατρό σας για κάθε πόνο στον αυχένα. Ένα αυχενικό άλγος το οποίο εντοπίζεται αποκλειστικά στον αυχένα, δεν συνδυάζεται με άλλα συμπτώματα και εμφανίστηκε μετά από κόπωση, οφείλεται κατά πάσα πιθανότητα σε μυϊκά αίτια. Στην περίπτωση αυτή η πρώτη αντιμετώπιση μπορεί να γίνει χωρίς να ζητήσετε ιατρική συμβουλή. Ωστόσο υπάρχουν κάποια σημεία κλειδιά που θα πρέπει να σας οδηγήσουν να συμβουλευτείτε έναν ιατρό:

α) Όταν οι ενοχλήσεις και οι πόνοι είναι συστηματικοί, δηλαδή εμφανίζονται για μεγάλο χρονικό διάστημα ή επανεμφανίζονται παρά την αρχική θεραπεία.

β) Ο πόνος συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα, όπως μουδιάσματα στα χέρια, μυϊκή αδυναμία, ζαλάδες, πονοκεφάλους, βαρηκοΐα, διαταραχές όρασης, βράγχος φωνής.

γ) Τραυματισμός. Σε περίπτωση ατυχήματος (πτώση, τροχαίο) συνίσταται η επίσκεψη στον ιατρό, για να αποκλειστούν συνοδοί.

δ) Ιστορικό ασθένειας στην περιοχή του λαιμού, όπως καρκίνος.

Αρχική αντιμετώπιση

Αναφέραμε τις περιπτώσεις που πριν από την αντιμετώπιση συνίσταται η ιατρική συμβουλή. Στην περίπτωση μίας απλής αυχεναλγίας συνίσταται, εφόσον δεν υπάρχουν αντενδείξεις, η λήψη ενός αναλγητικού ή ενός αντιφλεγμονώδους. Η χρήση του κολάρου είναι αμφιλεγόμενη. Το κολάρο, όταν χρησιμοποιείται πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο στις περιπτώσεις οξέος έντονου πόνου και για λίγες ημέρες (3-5 ημέρες) καθώς έχει αποδειχθεί ότι η παρατεταμένη ακινητοποίηση μπορεί μεν να ανακουφίζει τον πόνο, αλλά συνδυάζεται με παράταση των συμπτωμάτων και μεγαλύτερο κίνδυνο υποτροπής. Αποφύγετε επίσης το κρύο. Ζεστά επιθέματα μπορεί να έχουν μία ήπια μυοχαλαρωτική δράση και χρησιμοποιούνται μόνο στις περιπτώσεις οξέος πόνου.

Τί εξετάσεις πρέπει να γίνουν?

Όπως είδαμε η πλειονότητα των περιπτώσεων αφορά απλά μυϊκά προβλήματα, επομένως δεν απαιτούν περαιτέρω εξετάσεις. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, ανάλογα με τα συμπτώματα θα πρέπει να αναζητηθεί και ο κατάλληλος ιατρός και να γίνουν οι κατάλληλες εξετάσεις. Έτσι, αν προεξάρχουν συμπτώματα όπως πονοκέφαλοι, ίλιγγος, ζάλη, διαταραχές όρασης συνίσταται η επίσκεψη σε έναν νευρολόγο και έναν ωτορινολαρυγγολόγο, πριν την επίσκεψη σε έναν ορθοπεδικό.

Ανάλογα με τα συμπτώματα και τα ευρήματα από την κλινική εξέταση συμπληρωματικά ενδέχεται να χρειαστούν συμπληρωματικές διαγνωστικές εξετάσεις, όπως αιματολογικές εξετάσεις και ακτινογραφίες. Σε ειδικές περιπτώσεις είναι απαραίτητη η μαγνητικής τομογραφία ή/και η αξονική τομογραφία. Οι ειδικές αυτές εξετάσεις χρησιμοποιούνται για να απεικονισθούν τόσο το σκελετικό και μυϊκό σύστημα όσο και το νευρικό σύστημα, με το νωτιαίο μυελό και τις νευρικές ρίζες. Ακόμα μπορεί να χρειασθεί ένας ενδελεχής νευρολογικός έλεγχος, π.χ. ο έλεγχος της λειτουργείας των περιφερικών νεύρων και μυών μέσω ηλεκτρομυογραφήματος/ ηλεκτρονευρογραφήματος.

Πώς θα αντιμετωπισθεί το αυχενικό σύνδρομο?

Την αρχική αντιμετώπιση του αυχενικού συνδρόμου ακολουθεί θεραπεία, η οποία είναι προσαρμοσμένη στο αίτιο των συμπτωμάτων. Στην περίπτωση των ορθοπεδικών προβλημάτων η θεραπεία βασίζεται στη φαρμακευτική αγωγή και στη φυσικοθεραπεία, με στόχο τη λύση του μυϊκού σπασμού, την κινητοποίηση των αρθρώσεων και την ενδυνάμωση του μυϊκού συστήματος του αυχένα καθώς και στη βελτίωση της θέσης της αυχενικής σπονδυλικής στήλης. Η φαρμακευτική αντιμετώπιση συνίσταται σε θεραπεία από του στόματος με αναλγητικά, αντιφλεγμονώδη και μυοχαλαρωτικά και τοπικές εγχύσεις κορτιζόνης ή αναισθητικού. Η χειρουργική αντιμετώπιση, π.χ. η αποσυμπίεση μέσω αφαίρεσης ενός μεσοσπονδυλίου δίσκου, είναι απαραίτητη σε σχετικά λίγες περιπτώσεις, κυρίως σε περιπτώσεις όπου υπάρχει κάποια χρόνια πίεση νεύρο. Εδώ πρέπει να τονιστεί ότι δεν απαιτεί κάθε δισκοκήλη χειρουργική αντιμετώπιση. Ειδικά για την περίπτωση της δισκοπάθειας, έχουν εμφανισθεί τελευταία τεχνικές αποκατάστασης, όπως ενδοδισκικές ενέσεις, οι οποίες όμως πρέπει να γίνονται μόνο σε συγκεκριμένες περιπτώσεις και από τους ειδικούς.

Τί μπορώ να κάνω για να αποφύγω τα αυχενικά προβλήματα?

Έχει αποδειχθεί ότι η στάση αποτελεί έναν ιδιαίτερα σημαντικό παράγοντα για την ανάπτυξη αυχενικών προβλημάτων και πρέπει να προσέχουμε τη θέση του αυχένα καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Περπατάμε με το κεφάλι ψηλά και όχι καμπουριαστά. Όταν στεκόμαστε όρθιοι για αρκετή ώρα, φροντίζουμε ώστε το αφτί, ο ώμος, το ισχίο και το γόνατό μας να βρίσκονται όσο γίνεται στην ίδια ευθεία. Αποφεύγουμε τη συνεχή χρήση κινητού ή tablet, τα οποία ευνοούν την καμπουριαστή στάση του σώματος. Αποφεύγουμε να σηκώνουμε μεγάλα βάρη και δεν κρεμάμε βαριές τσάντες στον ώμο ή στην πλάτη, καθώς για να κρατήσουμε το βάρος αναγκαζόμαστε να φέρουμε το σώμα σε λάθος θέση. Όταν πρέπει να σηκώσουμε βάρος φροντίζουμε για την ισομερή κατανομή του βάρους. ¨όταν καθόμαστε στο γραφείο ή εργαζόμαστε στον υπολογιστή πρέπει να φροντίζουμε για τη σωστή θέση της καρέκλας και του υπολογιστή και το σωστό ύψος του γραφείου. Κοιμόμαστε ανάσκελα με χρήση ενός σωστού μαξιλαριού και στρώματος. Ένα καλό μαξιλάρι πρέπει να καλύπτει τον κενό χώρο μεταξύ ώμου και αφτιού όταν κοιμόμαστε στο πλάι. Ανατομικά μαξιλάρια ή τα λεγόμενα μαξιλάρια με αφρό μνήμης διατηρούν τον αυχένα σε καλύτερη θέση κατά τη διάρκεια του ύπνου. Τέλος η σωστή εκγύμναση των μυών του αυχένα εξασφαλίζει καλή στατική ισορροπία  και συμβάλλει στην αποφυγή προβλημάτων στην περιοχή του αυχένα.